De meest gebruikte granen voor paarden

Granen bevatten veel zetmeel, welke door het paard omgezet kan worden in energie. De verteerbaarheid van het zetmeel is per graansoort verschillend. Sommige granen voor paarden moeten eerst bewerkt worden voordat ze goed verteerbaar zijn. Granen worden graag gegeten, ze zijn voedzaam maar wel eenzijdig. Een rantsoen van alleen maar graan voor paarden is dus niet gezond. De meest gebruikte granen voor paarden zijn haver, maïs, gerst en tarwe. Over deze granen is hieronder meer te vinden.

Haver

Een van de meest gebruikte granen voor paarden is haver. Van oudsher is haver het graan dat het meest gebruikt wordt voor paarden die prestaties moeten leveren. Haver bevat meer ruwe celstof en vezels dan andere granen. Paarden moeten op haver dus goed kauwen en dat is goed voor de spijsvertering. Daarbij heeft haver een hoger vetgehalte dan andere granen wat een goede invloed heeft op de glans van de vacht van het paard.

Haver heeft een calcium-fosfor verhouding van ± 1:3. Dat wil zeggen dat haver meer fosfor bevat dan calcium. Als haver wordt gecombineerd met voedermiddelen die meer calcium dan fosfor bevatten (zoals Hartog Lucerne mix), kan het rantsoen beter in balans komen. De ideale calcium-fosfor verhouding is 2:1.

Tenslotte is er altijd de vraag over het ‘heet’ maken van paarden met haver. Een speciaal stofje is nog niet ontdekt. Het kan te maken hebben met het feit dat het zetmeel in haver makkelijker verteerd, veel makkelijker dan het zetmeel in andere granen. De suiker van het afgebroken zetmeel komt na het voeren daardoor snel in het bloed en geeft daardoor snel energie.

Snijhaver

Ook is snijhaver een van de meest gebruikte granen voor paarden. Snijhaver voor paarden bestaat alleen uit de haverplant en niet de korrel haver. Doordat de korrel er niet in verwerkt is, is het energie arm. Door de haverplant bevat snijhaver veel vezels, wat goed is voor de spijsvertering. Snijhaver is toegevoegd aan producten zoals Hartog Lucerne mix en de snijhaver is als brok toegevoegd aan Hartog Grass mix.

Maïs

Oorspronkelijk is maïs een subtropisch gewas, dat door gerichte teelt inmiddels ook in Nederland verbouwd kan worden. Maïs kan in verschillende vormen gevoerd worden, bijvoorbeeld als snijmaïs, geplette maïs, gebroken maïs, maïsbrok of maïsmeel.

Het zetmeel van maïs is anders dan van andere granen. Het paard kan dit minder goed verteren in de dunne darm. Door een explosieve groei van ‘verkeerde’ bacteriën kan het paard koliek of diarree krijgen. Hele maïskorrels passen minder goed in het paardenrantsoen, ze worden slechter in de darm verteerd.

Een hitte behandeling of een speciale procedure maakt het zetmeel in maïs voor paarden beter verteerbaar. Maïsbrok heeft een hittebehandeling ondergaan en is daarom goed verteerbaar. Maïs is zeer energierijk, eiwitarm en zeer arm aan mineralen, geef het dus in combinatie met andere ruwvoeders. Voor het ruwvoer naast de maïsbrok kan gekozen worden voor Hartog Lucerne mix als aanvulling van vezels, eiwitten en essentiële aminozuren.

Snijmaïs kan wat structuur betreft tot ruwvoer worden gerekend. De stengel, blad en kolf worden gehakseld en ingekuild. Paarden moeten soms aan de wat zuurdere geur en smaak van snijmaïs wennen. Let op dat snijmaïs voor paarden geen broei of schimmel bevat want dit kan koliek veroorzaken.

Omdat maïs veel energie bevat, maar weinig voedingsstoffen, staat het bekend als een dikmaker. Als meer zetmeel (dit zit in maïs) gevoerd wordt, past de vertering zich aan door meer zetmeel afbrekende enzymen te maken. Een paard moet je daarom langzaam aan het voeren van maïs wennen. Is een paard eraan gewend, dan mag een paard van 500 kg van bijvoorbeeld maïsbrok één tot twee kg per dag krijgen.

Gerst

In de middeleeuwen was gerst het hoofdbestanddeel van ons menu. Gerst kan aan paarden in verschillende vormen gevoerd, bijvoorbeeld als gemalen gerst, geplette gerst of hele gerst.

Door een hoger zetmeelgehalte en een lager ruwe celstof gehalte bevat gerst per kg meer energie dan haver en hoef je er dus minder van te voeren. Het zetmeel in gerst heeft echter een andere structuur dan in haver en is daardoor langzamer verteerbaar. Om de vertering te verbeteren wordt het vaak geplet of in vlok gevoerd. Wanneer je hele gerst aan paarden voert, moet je het eerst weken in warm water zodat ze beter verteerbaar zijn.

Als u gerst aan paarden los voert, beperkt u dan de hoeveelheid en geef niet meer dan 400-800 gram per portie. Ook gerst heeft een net als haver een ongelijke calcium-fosfor verhouding en bij een groot aandeel in het rantsoen moet calcium worden aangevuld met bijvoorbeeld Hartog Lucerne mix.

De ruwe celstof van gerst is voor de maag darmwerking van het paard erg gunstig: het bevordert namelijk een geleidelijk vervoer van de spijsbrij door het maagdarmkanaal. Net als haver heeft gerst bij paarden een oppeppend effect, alleen minder explosief. Het is daardoor beter geschikt voor duurprestaties, zoals dressuur, endurance of mennen, in verband met langzaam vrijkomende energie.

Tarwe

In mengvoer worden meestal producten gebruikt die overblijven van tarwe, zoals tarwezemelen en tarwegries. Pure tarwe aan paarden is af te raden: het is te eenzijdig, tarwe bestaat namelijk hoofdzakelijk uit zetmeel. Tarwe ligt qua energiegehalte tussen haver en gerst in.