Maagzweren bij Paarden: Oorzaken en Preventie

Uit onderzoek blijkt dat in de wereld van sportpaarden 40 tot 90% van de populatie lijdt aan maagzweren. Maar waarom komen maagzweren zo vaak voor bij sportpaarden? Laten we eens dieper ingaan op dit veelvoorkomende probleem en kijken hoe we het kunnen begrijpen en mogelijk voorkomen.

Wat zijn maagzweren?

Om beter te begrijpen waarom maagzweren bij paarden voorkomen, moeten we eerst de werking van de paardenmaag begrijpen. Een maag van een paard is in twee delen verdeeld: squameuze gedeelte (het bovenste gedeelte), dat geen klieren heeft die maagzuur produceren, en het klierrijke gedeelte (onderste helft), waar zoutzuur (HCI) wordt geproduceerd. Het squameuze gedeelte bestaat uit cellen die niet bestand zijn tegen maagzuur, dus het is van vitaal belang om het opspatten van maagzuur naar dit gebied te voorkomen. Het klierrijke gedeelte is normaal gesproken wel beschermd tegen het geproduceerde maagzuur en de bijbehorende lagere pH.

Maagzweren en speeksel

Paarden hebben zich geëvolueerd met een rantsoen dat rijk is aan vezels en arm aan zetmeel en suikers. Bovendien is bij paarden ook het eetpatroon van groot belang. Dit komt omdat het verteringstelsel van paarden is aangepast op een voeropname die over 24 uur verdeeld is. Hierdoor produceren paarden continu maagzuur, zelfs wanneer ze niet eten. Ruwvoer, speeksel en water spelen een sleutelrol bij het verdunnen en bufferen van dit maagzuur.

In tegenstelling tot maagzuur wordt speeksel alleen geproduceerd tijdens het kauwen. Speeksel is belangrijk om het maagzuur te verdunnen (en te bufferen) en wordt met natuurlijk foerageergedrag intact gehouden. Wanneer de toegang tot ruwvoer of water beperkt wordt, kan de verdunning/buffering van het maagzuur niet goed plaatsvinden wat de kans op maagzweren in het squameuze gedeelte van de maag kan verhogen.

pH-waardes

Bij onbeperkte toegang tot ruwvoer varieert de pH in het squameuze gedeelte tussen de 5 en 7, terwijl het in het klierrijke gedeelte tussen de 2 en 3 ligt. Deze pH-waardes verschillen niet enkel tussen de gedeeltes van de maag, maar ook gedurende het tijdstip en rantsoenen. Bij een daling in de ruwvoeropname kan de pH-waarde in het squameuze gedeelte zakken tot 4 of lager. Wanneer dit het geval is neemt de kans op maagzweren in het sqaumeuze gedeelte toe. Daarnaast kunnen maagzweren ook ontstaan in het klierrijke gedeelte.

Weetje: de algemene naam voor maagzweren is Equine Gastric Ulcer Syndrome (EGUS). Wanneer de maagzweer zich in het squameuze gebied van de maag bevindt, kan de zweer worden geclassificeerd als Equine Squamous Gastric Disease (ESGD). Als de zweer zich in het klierrijke (glandulaire) gebied bevindt, kan deze worden geclassificeerd als Equine Glandular Gastric Disease (EGGD).

Wat zijn symptomen van maagzweren bij paarden?

Hoewel niet alle paarden symptomen vertonen, kunnen tekenen van maagzweren zijn:

• Koliek
• Gewichtsverlies
• Veranderingen in eetlust
• Diarree
• Flehmen
• Tandenknarsen
• Veranderingen in gedrag

Als je vermoedt dat je paard een maagzweer heeft, raadpleeg dan een dierenarts voor een diagnose.

Risicofactoren en preventie van maagzweren in het squameuze gedeelte

Risicofactoren voor ESGD (Equine Squamous Gastric Disease, maagzweren in het squameuze gedeelte) bij paarden kunnen variëren, maar in de literatuur worden onder ander ruwvoer, training en het gehalte aan niet-structurele koolhydraten in het rantsoen beschreven.

Ruwvoer

Het is aangetoond dat een te kort aan ruwvoer kan leiden tot een verhoogd risico op maagzweren. Om dit te voorkomen is het belangrijk om paarden onbeperkt ruwvoer aan te bieden of lange periodes (langer dan 4 uur) zonder ruwvoer te voorkomen.
Ruwvoer heeft verschillende voordelen zoals het stimuleren van speeksel, het verdunnen van maagzuur vanwege het grote volume en het vormen van een beschermende “mat” in de maag tegen het opspatten van het maagzuur.

Trainingen

Ook de training kan van invloed zijn op het risico van maagzweren bij paarden. Intensieve training kan het squameuze gedeelte blootstellen aan het maagzuur door de samentrekking van de maag. Hierbij lijkt het voeren van ruwvoer voorafgaand aan de training een bufferend effect te hebben en kan het risico verminderen.

Niet-structurele koolhydraten gehalte van het rantsoen

Het gehalte aan niet-structurele koolhydraten, zoals suiker en zetmeel, in het rantsoen kan ook een rol spelen bij het ontstaan van maagzweren. Het wordt aanbevolen om paarden een rantsoen te geven op basis van ruwvoer en eventuele aanvullend voer met een laag gehalte aan suiker en zetmeel. Wanneer er krachtvoer gevoerd wordt kan het gemengd worden met een ruwvoermix zoals de Hartog Digest om de impact van het krachtvoer op de maag te verlagen. Daarnaast is het af te raden om grote hoeveelheden krachtvoer te voeren wanneer er meer energie wordt verlangd of wanneer het paard moet aankomen. Kies in deze gevallen voor producten op basis van vezels en/of bijvoorbeeld plantaardige olie.

Risicofactoren en preventie van maagzweren bij paarden in het klierrijke gedeelte

Voor EGGD (Equine Glandular Gastric Disease, maagzweren in het klierrijke gedeelte) zijn er minder duidelijke risicofactoren. Er zijn meerdere studies naar gedaan, maar tot op heden is er geen relatie gevonden tussen het rantsoen en EGGD. Normaal gesproken is het glandulaire gedeelte beschermd tegen maagzuur waardoor maagzweren in dit gedeelte van de maag worden voorkomen. Het lijkt er daarom ook op dat een verlies van deze bescherming de oorzaak is van EGGD. Er blijft verder onderzoek nodig om een beter begrip te krijgen van de voeding gerelateerde risico’s en preventie bij EGGD.

Conclusie en verdere informatie

Dit artikel geeft een klein kijkje in het onderwerp maagzweren bij paarden. Wil je echter meer weten over dit onderwerp? Diverse wetenschappers op dit gebied hebben hun expertise gebundeld in een consensusverklaring met de huidige kennis over maagzweren namelijk: “Equine Gastric Ulcer Syndrome: An Update on Current Knowledge”. De informatie in dit artikel is dan ook voortgekomen uit deze verklaring.

Vragen over de voeding van je paard? Neem dan contact op of vraag een gratis voeradvies bij ons aan.