Wat is luzerne?
Luzerne, ook wel alfalfa of lucerne genoemd, is een vlinderbloemige plant en wordt wereldwijd gebruikt in voer voor paarden door zijn vele voordelen. Luzerne is dan ook de koniging onder de ruwvoeders. Wist je dat luzerne een ander gewas is dan gras?
Luzerne hoeft, in tegenstelling tot gras, niet bemest te worden omdat het zelf stikstof uit de lucht kan halen en hiermee een hoge kwaliteit eiwit kan aanmaken. Dit maakt het dan ook meteen zo verschillend van gras. Gras heeft namelijk, zelfs als het bemest is, een veel lager eiwitgehalte.
De Luzerne plant heeft een stengel waar blaadjes (en tijdens het bloeien ook paarse bloemetjes) aan groeien. De stengel is vooral rijk aan vezels, de blaadjes bevatten het meeste eiwit, vitamine, mineralen en sporenelementen.
Luzerne wordt als paardenvoer op verschillende manieren verwerkt. De meest bekende manier is als ruwvoer(vervanger) in de vorm van bijvoorbeeld een ruwvoermix. Maar, luzerne wordt ook veel verwerkt in brokken (zoals onze Hartog Lucerne Pellets) en muesli’s (zoals onze Hartog Strength) als bron van vezels.
Wat zijn de voordelen van luzerne voor paarden?
Luzerne kent verschillende voordelen voor paarden:
- Rijk aan vezels en structuur
Zoals we hierboven al beschreven is luzerne een vorm van ruwvoer en is hierdoor dus vezelrijk. Door de grote hoeveelheid aan vezels draagt luzerne bij aan een gezonde spijsvertering en kan het de darmgezondheid bevorderen. Het spijsverteringsstelsel van een paard is namelijk compleet afgestemd op de verwerking van vezels. Het is dan ook niet verwonderlijk dat vezels belangrijk zijn voor de algehele gezondheid van het paard en spijsverteringsproblemen zoals koliek en maagzweren helpen te voorkomen.
Daarnaast stimuleert de structuur van luzerne paarden om te kauwen. Dit zorgt weer voor een hogere aanmaak van speeksel om een gezonde maag te ondersteunen. Tip: Meng je krachtvoer met luzerne om de voeropname te vertragen, het aantal kauwbewegingen te verhogen en je paard met extra voedingstoffen te voorzien. En dat zonder de hoeveelheid krachtvoer te verhogen.
- Rijk aan hoogwaardige eiwitten
Luzerne is rijk aan van nature aanwezige vitamines, mineralen en sporenelementen, maar is vooral bekend dankzij het hoge eiwitgehalte. Om deze reden voegen we luzerne vaak toe aan het rantsoen van paarden voor ondersteuning en ontwikkeling van de spieren. Daarnaast kunnen voldoende eiwitten een belangrijke stap zijn om een paard meer “body” te geven. Dit is vooral het geval bij sportpaarden, paarden die een hogere eiwitbehoefte hebben of paarden die te dun zijn.
- Rijk aan calcium
Een andere belangrijke eigenschap van luzerne is dat het rijk is aan calcium. Dit mineraal is belangrijk voor de ontwikkeling en ondersteuning van botten en het gebit. Met name bij drachtige merries kan dit een belangrijke toevoeging zijn om de ontwikkeling van het ongeboren veulen optimaal te ondersteunen. Ook zorgt calcium voor een bufferend effect van het maagzuur, wat kan helpen maagzweren te voorkomen.
- Laag suiker en zetmeel gehalte
Iedere ruwvoer bevat enige vorm van suiker. Echter, luzerne heeft over het algemeen een lager suikergehalte dan veel andere ruwvoeders, zoals gras. Gemiddeld bevat luzerne namelijk zo’n 4,5% suiker, terwijl hooi gemiddeld 10% suiker bevat. Dit maakt luzerne zeer geschikt voor paarden die gevoelig zijn voor suikers. In sommige gevallen wordt er melasse toegevoegd aan de luzerne. Zoals bij onze Hartog Lucerne Mix, maar dan nog blijft het suikergehalte lager dan het gemiddelde hooi. Wil je een melasse-vrij alternatief? Dan kun je kiezen voor de Hartog Digest.
Voor welke soorten paarden is luzerne geschikt?
Zoals je misschien ondertussen al begrijpt is luzerne een veelzijdig ruwvoer dat geschikt is voor verschillende soorten paarden, afhankelijk van hun behoeften en management. Maar, over het algemeen gesproken profiteren de volgende soorten paarden het meeste van de voordelen van luzerne:
- Sportpaarden
Paarden die actief zijn in de verschillende sportdisciplines van de paardensport, zoals dressuur, springen, mennen of endurance, hebben vaak een hogere behoefte aan eiwitten. Luzerne kan dankzij het hoge eiwit gehalte een zeer goede aanvulling zijn op het rantsoen. Om bijvoorbeeld de spierontwikkeling te ondersteunen en herstel na de training te bevorderen.
- Nerveuze paarden
Door het lage suiker en zetmeel gehalte worden paarden niet heet of druk van luzerne. Luzerne is ideaal om extra voedingstoffen aan het rantsoen van je paard toe te voegen. Zonder dat je extra krachtvoer hoeft toe te voegen.
- Jonge paarden in de groei
Jaarlingen en jonge paarden in training hebben een hogere behoefte aan voedingsstoffen om een gezonde groei en ontwikkeling te ondersteunen. Luzerne is rijk aan calcium en andere essentiële voedingstoffen. Dit maakt dat het kan helpen bij de ondersteuning van sterke botten, spieren en een gezond gebit.
LET OP: veulens en jaarlingen hebben een minder ontwikkeld gebit waardoor luzerne voor deze paarden nog te veel structuur kan hebben. We raden hierom aan om in deze gevallen luzerne te voeren wanneer deze is geperst in een brokje zoals de Hartog Lucerne Pellets.
- Magere paarden
Wanneer je een te dun paard hebt of een paard dat moeite heeft om op gewicht te blijven dan zou luzerne een goede aanvulling kunnen zijn op het rantsoen. Dankzij het hoge gehalte aan eiwitten en de goed verteerbare vezels kan luzerne helpen bij het opbouwen van een gezond lichaamsgewicht. Maar ook bij het verbeteren van de algehele conditie zonder de hoeveelheid krachtvoer te hoeven verhogen.
- Drachtige en zogende merries
Wanneer een merrie drachtig is of lacteert dan heeft ze een hogere behoefte aan voedingstoffen. Niet alleen voor zichzelf, maar ook om het ongeboren of zogende veulen te ondersteunen. Luzerne kan dankzij de eiwitten en andere essentiële voedingsstoffen bijdragen aan deze verhoogde behoefte en een gezonde groei en ontwikkeling bevorderen.
- Paarden met maag- en darmproblemen
Dankzij het hoge vezel en calciumgehalte kan luzerne paarden die gevoelig zijn voor maagzweren, koliek of andere spijsverteringsproblemen goed ondersteunen. Door het hoge gehalte vezels draagt luzerne bij aan een gezonde darmfunctie. Bovendien kan het calciumgehalte in luzerne een bufferend effect hebben op maagzuur wat kan helpen bij het voorkomen van maagzweren. Ten slotte zorgen de extra kauwbewegingen door de structuur voor een verhoogde speekselproductie, wat op zijn beurt ook weer helpt bij het neutraliseren van maagzuur.
In alle gevallen is het belangrijk om rekening te houden met de individuele behoeften van het paard. Weet je niet zeker of luzerne geschikt is voor jouw paard? Dan kan je altijd een voeradvies bij ons aanvragen.
Hoeveel luzerne mag je paarden per dag voeren?
De hoeveelheid luzerne die je een paard per dag mag voeren verschilt en is afhankelijk van verschillende factoren, waaronder de specifieke behoeften van het paard en het gewenste doel. Er is dus geen one-size-fits-all antwoord op deze vraag en de juiste hoeveelheid kan per paard verschillen.
Echter zijn er wel enkele algemene richtlijnen die je kunt volgen bij het voeren van luzerne aan je paard. Als je luzerne bijvoorbeeld voert om structuur toe te voegen aan het krachtvoer van je paard dan kan een voerschep per voerbeurt al voldoende zijn. Als je echter de eiwitten en andere voedingsstoffen die luzerne rijk is wilt benutten voor bijvoorbeeld spierontwikkeling, gewichtstoename of andere doeleinden dan is het voeren van meer luzerne aanbevolen.
De hoeveelheid hiervoor verschilt per product en merk, afhankelijk van het percentage luzerne in het product. Bij Hartog is de Hartog Lucerne Mix het product met het hoogste percentage luzerne hierbij adviseren we bij een paard van. 600 kilo tussen de 1,5 tot 3 kilo per dag te voeren wanneer je extra eiwitten wilt verstrekken. Voer je minder dan zullen de extra eiwitten weinig nut hebben op de spierontwikkeling of het gewicht.
TIP: in een standaard emmer (van 10 liter) gaat ongeveer 1,5 kg Hartog Lucerne Mix.
Scheve calcium-fosforverhouding van luzerne
Ten slotte is het belangrijk bij het voeren van luzerne aan je paard om de calcium-fosforverhouding in de gaten te houden. Zeker wanneer er meer dan 2 kilo per dag gevoerd wordtDe verhouding calcium/fosfor in luzerne is scheef, ongeveer 5:1, terwijl een ideale verhouding voor een volwassen paard 2:1 is. Echter kan dit pas kwaad als je grote hoeveelheden luzerne voert. Het gaat namelijk om de verhoudingen over het hele rantsoen en niet om verhoudingen van losse onderdelen van het rantsoen.
In de meeste gevallen is luzerne een onderdeel van het rantsoen en wordt het calcium/fosfor verhouding mooi uitgebalanceerd door het overige ruwvoer/rantsoen. Bij een gemiddeld rantsoen van 10 kg hooi, 2 kg krachtvoer en 2 kg Hartog Lucerne Mix is het calcium/fosofor verhouding nog mooi in balans! Mocht de Lucerne Mix een groot onderdeel van je rantsoen zijn, dan kun je dit uit balanceren met fosforrijke producten zoals granen of zemelen.
Mocht je niet zeker zijn van de hoeveelheid luzerne die je aan jouw paard of pony moet voeren dan kan je altijd een gratis voeradvies aanvragen bij ons.
Verschillende soorten luzerne voor paarden
Er zijn verschillende soorten luzerne die geschikt zijn om aan paarden te voeren. Iedere soort met hun eigen kenmerken en voordelen.
- Kunstmatig gedroogde luzerne
Hierbij wordt de luzerne gedroogd in een fabriek door middel van warme lucht. Dit helpt om het vochtgehalte te verminderen en de houdbaarheid te verlengen. Doordat de luzerne snel na het oogsten gedroogd is blijven voedingsstoffen bovendien beter bewaard. Kunstmatig gedroogde luzerne is te verkrijgen in vele verschillende vormen, van pellets, brokken tot mixen.
- Zongedroogde luzerne
Zoals de naam al verklapt wordt hierbij de luzerne op natuurlijke wijze gedroogd door de blootstelling aan zonlicht. Bij zongedroogde luzerne blijft het blad materiaal minder goed bewaard en de voedingswaarde is ook niet altijd even constant.
- Luzerne pellets
Hierbij is de luzerne (meestal het bladmateriaal) geperst tot een brokje. Naast dat deze vorm erg praktisch is vanwege het gemak in opslag en voeren is het ook een zeer geconcentreerde vorm van luzerne. Dit komt doordat er meestal gewerkt wordt met het bladmateriaal van de luzerneplant wat de meeste voedingsstoffen bevat. Luzernebrok zoals de Hartog Lucerne Pellets zijn een goede keuze wanneer je paard moeite heeft met kauwen of geen grote eetlust heeft. Een nadeel is dat luzernebrok minder structuur bevat en dus het kauwen minder bevorderd.
- Luzerne mixen
Deze vorm is een variant die veel gevoerd wordt door paardeneigenaren. Hierbij wordt de luzerne (meestal kunstmatig gedroogd) gehakseld en in baaltjes verwerkt. In sommige gevallen wordt de luzerne gemengd met andere ingrediënten zoals vitaminen en mineralen of ruwvoer soorten om mengsels te creëren die voldoen aan specifieke behoeften. Deze mixen kunnen variëren in samenstelling en doel en zijn een handige manier om je paard meer vezels aan te bieden. Voorbeelden van luzerne mixen zijn de Hartog Lucerne Mix en de Hartog Digest.
Luzerne voor paarden van Hartog
Bij Hartog hebben we verschillende luzerne producten die speciaal samengesteld zijn voor paarden. Zo hebben we de Hartog Lucerne Mix, de originele luzerne mix welke we al produceren sinds 1991. De Hartog Lucerne Mix is geproduceerd van lokaal geoogste luzerne. Bij de Hartog Lucerne Mix hebben we ervoor gekozen om het bladmateriaal te verwerken in het eindproduct zodat de voordelen van zowel het bladmateriaal als de stengels worden benut. Het bladmateriaal van de luzerne plant bevat namelijk de meeste voedingstoffen waar luzerne om bekend staat. Luzerne is hierdoor “het goud” van de plant.
Naast de Hartog Lucerne Mix hebben we ook de Hartog Digest. De Hartog Digest is speciaal samengesteld om het verteringsstelsel van jouw paard te ondersteunen. De ondersteuning bestaat uit twee delen. Ten eerste is de Hartog Digest gebaseerd op ruwvoer waardoor de eet tijd wordt verlengd en de speekselproductie wordt gestimuleerd. Ten tweede bevat de Hartog Digest toevoegingen die het verteringssysteem van je paard ondersteunen zoals postbiotica, magnesium, luzerne en lijnzaadolie. De toegevoegde magnesium en luzerne zijn beide gunstig voor het neutraliseren van maagzuur. Daarnaast bevat de Hartog Digest postbiotica. Postbiotica levert de juiste combinatie van metabolieten om de microbiota te voeden. Maar ook om deze in balans te houden en de darmgezondheid te ondersteunen.
Benieuwd wat Hartog voor jouw paard kan betekenen? Vraag gerust een voeradvies aan!
